15 Eylül 2023 - Cuma Hutbesi

Diyanet İşleri Başkanlığınca hazırlanan 15 Eylül 2023 tarihli ve "Ahîlik: Dürüstlük ve Merhameti Ticarete Hâkim Kılmak" konulu cuma hutbesi.

Muhterem Müslümanlar!

Huzurlu    ve    hakkaniyetli    bir    hayatın    yol haritasını   çizen   yüce   dinimiz   İslam,   iş   ve   ticaret hayatımızda temel ilke ve esaslar belirlemiştir.  İslam, her  işimizde  olduğu   gibi  ticarette  de  helal  haram duyarlılığıyla  hareket  etmeyi,  doğruluğu,  dürüstlüğü ve   merhameti   şiar   edinmeyi   emretmiştir. Hırs   ve tamahı,   yalan   ve   hileyi,   aldatma   ve   haksızlığı, gayrimeşru  ve  gayriahlaki  her  türlü  muameleyi  ise yasaklamıştır.  

Hutbeme  başlarken  okuduğum  ayet-i kerimede  Yüce  Rabbimiz  şöyle  buyurmaktadır: "Ey iman   edenler!   Karşılıklı   rızaya   dayanan   ticaret dışında,   mallarınızı   aranızda   haksız   ve   haram yollarla   yemeyin   ve   kendinizi   helak   etmeyin. Şüphesiz Allah size karşı çok merhametlidir." (1)

Aziz Müminler!

Mümin,  ticarette  sadece  dünya  kazancını  değil, ahiret    hesabını    da    gözetir. Haksız    kazançtan, karaborsacılıktan,  fırsatçılıktan,  kul  ve  kamu  hakkını ihlal  etmekten  uzak  durur.  Mümin  bilir  ki,  inancımız ve  geleneğimizde  kazanç  elde  etmek  için  her  yol mubah  değildir. Daha  çok  kazanma  hırsıyla  insan onuru  çiğnenemez.  İnsanların  zor  durumda  olmaları istismar  edilemez.  Bilgisizliği  suistimal  edilerek  kişi zarara uğratılamaz, aldatılamaz.

Kıymetli Müslümanlar!

Mümin,  servet  ve  malın  esiri  olamaz.  Rızkına kimsenin     hakkını     bulaştıramaz. Kendisinin ve ailesinin boğazından haram lokma geçiremez. Mümin, daha   fazla   kazanç   elde   etmek   için   temel   ihtiyaç maddelerini stoklayamaz. Arz talep dengesini bozarak bir   malı   değerinden   fazlaya   satamaz. İnsanların zorunlu   ihtiyacı   olan   ev   ve   işyerini   boş   bırakıp fiyatları   yükseltemez. Merhametli   bir   ev   sahibi, kiracısının  da  bir  aile  geçindirdiğini  unutmaz. İnsaflı bir kiracı da kasıtlı olarak ev sahibini mağdur edemez.

Sevgili Peygamberimiz (sas)’in لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ hadis-i şerifine  göre  kimseye  kasten  zarar  verilemez;  zarara, zararla karşılık da verilemez. (2)  İslam’a göre bir kişinin canına,  malına  ve  haysiyetine  zarar  vermek  haramdır ve büyük günahlardandır.

Değerli Müminler!

Peygamber Efendimiz (sas) başka bir hadisinde ise مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا “Bizi aldatan bizden değildir.” (3) buyurmaktadır.  Bu nebevi uyarıdan hareketle ecdadımız,  sevgi  ve  saygıyı,  kardeşlik  ve  merhameti, doğruluk ve dürüstlüğü, yardımlaşma ve dayanışmayı ticarete hakim kılmak için     Ahîlik     teşkilatını kurmuştur.  Bu  teşkilatın  temel  ilkesi;  eline,  diline, beline sahip olmaktır. Eşine,   işine   ve   aşına   özen göstermektir. Harama bakmamak, haram yiyip içmemek ve harama el    uzatmamaktır. Yanlış ölçmemek, eksik tartmamaktır. Güçlü iken affetmesini, öfkeli iken yumuşak davranmasını bilmektir.

Aziz Müslümanlar!

Alışverişte  helal  haram  hassasiyeti  her  geçen gün  azalıyor.  Doğruluk  ve  dürüstlük  gibi  erdemler giderek  zayıflıyor.  Daha  çok  kazanma  hırsıyla  ahlaki değerler  ve  hukuki  ilkeler  göz  ardı  ediliyor.  Aşırı tüketim, lüks ve israf günden güne artıyor. Bu durumda bize düşen, Ahîlik ilkelerini benimsemek, iş ve ticaret   hayatımıza bu ilkeleri yeniden hâkim kılmanın gayretinde olmaktır.   Kıyamet   gününde, kazancımızın ve harcamalarımızın hesabını vereceğimizi unutmamaktır.

Hutbemi   Sevgili   Peygamberimiz   (sas)’in   şu müjdesiyle bitiriyorum: "Dürüst ve güvenilir tüccar, ahirette peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle beraber olacaktır." (4)

Kıymetli Müminler!

Hutbeme son verirken önemli bir hususu sizlerle paylaşmak   istiyorum.   2024   yılı   Hac   ön   kayıtları başlamıştır.  İlk   defa   başvuracak   kardeşlerimiz, 11 Ekim  tarihine  kadar  e-devlet  üzerinden  işlemlerini gerçekleştirebilecektir. Kaydı olup, durumlarında değişiklik yapmak istemeyenlerin kaydı otomatik olarak     yenilenecektir. Durumlarını değiştirmek isteyenler ise e-devlet üzerinden veya il ve ilçe müftülüklerimizden güncelleme yapabilecektir.

1  Nisâ, 4/29.
2  İbn Mâce, Ahkâm, 17.
3  Müslim, Îmân, 164.
4  Tirmizî, Büyû’, 4.