Valilik Harput İç Kale Kazıları ve Projelerini Açıkladı!

Valilik tarafından yapılan açıklamada Harput'un önemine vurgu yapılarak yapılan kazı çalışmaları hakkında bilgilendirme yapıldı.

Elazığ Valiliği'nin yaptığı açıklamada konu ile ilgili şu bilgilere yer verildi:

“1. HARPUT'UN ÖNEMİ
Harput yaşayan medeniyetlerin izlerini günümüzde yaşatabilen bir Anadolu kentidir. Elâzığ'ın ilk yerleşimi olan Harput'un tarihi zengin bir kültürel mirası barındırmaktadır. Bu kültürel mirasları sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik olarak geçmişten günümüze kültür varlığı olarak yerini almıştır.

Harput Mahallesi, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu çerçevesinde, 30.05.1985 tarih ve 1089 sayılı ilgili Koruma Bölge Kurulu'nun kararı neticesinde Kentsel Sit Alanı, Harput Kalesi de aynı tarih ve sayı ile I. Derece Arkeolojik Site Alanı ilan edilmiştir. Harput ve çevresi 2005 yılında Kültür ve Turizm Koruma ve Geliştirme Bölgesi olarak seçilmiştir. Harput Kentsel Tasarım Projesi de 19.02.2009 tarih ve 2057 sayılı kararla Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanmıştır.
Son yıllarda Harput'ta İç Kale (1. Derecede Arkeolojik Sit Alanı) başta olmak üzere birçok tarihi eserde arkeolojik kazılar yapılmış, bu eserlerin restorasyon projeleri tamamlanmış ve uygulama aşamasına gelinmiştir. Ayrıca Harput, bütün olarak 2018 yılında UNESCO Kültür Mirası Geçici listesine kabul edilmiştir.

Harput İç Kale Kazıları, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Ülkemizde yürütülen arkeolojik kazılardan, 12 ay devam eden arkeolojik kazılar listesinde yer almaktadır. Ayrıca, 2024 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın hazırladığı “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında yapılan arkeolojik kazı alanları listesindedir.

2. HARPUT KALESİ KAZI ÇALIŞMALARI

2004-2009 yıllarında Harput Kalesinde kazılar yapılmış ve beş yıl ara verilmiştir.
2014 yılında Elâzığ Valiliği ve Fırat Üniversitesi iş birliği ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izni ve Bakanlar Kurulu Kararı ile Prof. Dr. İsmail AYTAÇ'ın Başkanlığında kazı çalışmalarına yeniden başlanmıştır.

2017 ve 2018 yıllarında, Harput İç Kalesi Surları 2. Etap Restorasyonları Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından başlatılmıştır. 2016 ve 2017 yıllarında ziyaretçilerin can güvenliği için kalenin doğu, batı, kuzey ve güney sur duvarları üzerinde seyir terasları ve panel çitler yapılmıştır. Harput İç Kalesi Surları 2. Etap Restorasyon çalışması devam etmiştir. Harput İç Kale'de bulunan Orta Mahallenin (2000 m2 alan) Restorasyon projeleri Elazığ Valiliği İl Özel İdaresi tarafından gerçekleştirilmiştir. Harput İç Kalesinde kazı çalışmaları toplamda 7000 m2 alanda yapılmıştır. 2020 yılında, Covid-19 salgın nedeniyle kazı evinde teknik çizim, eserlerin temizliği, fotoğraf çekimi ve tasnifi yapılmıştır. Ayrıca Türk Tarih Kurumu Başkanlığı 2020 yılı 87 nolu Projesi kapsamında, Kale içerisinde birikmiş atık taş ve toprak kalenin dışına nakledilmiştir.

2021 Yılında; Harput İç Kale 3 bölgede (F-13/G-12 açması, O-4 açması ve K-20/L-19 açması) kazı çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu kazılar neticesinde birçok objelere ulaşılmıştır. Ayrıca arazide; yapı duvarları, merdiven ve kazıda çıkan tandırların onarımları yapılmıştır.
2022 Yılında; O4 Açmasındaki iki bağımsız sarnıçta kazı çalışması devam etmektedir. Ayrıca Orta Mahallede bulunan Camii ve zaviye de onarım çalışmaları yapılarak turizme açılacaktır. 2021 yılında konservasyonu tamamlanan Artuklu Sarnıcı, 2022 yılı içinde turizme açılacaktır. 2022 yılı Türk Tarih Kurumu Başkanlığının proje destekleri kapsamında Harput İç Kalede yer alan Urartu Sarnıcının tonoz kısmı tamamlanmıştır.

2023 Yılında; Artuklu Sarnıcı üzerinde yer alan Demirci atölyesinde konservasyon çalışması yapılmıştır. Parmak Burç içinde etnografik eserler sergileme alanı oluşturulmuştur. Sarayönü tandırlar bölgesindeki tandır mekânı ve tandırlarda konservasyon çalışması yapılmıştır. Camii içinde mihrap tamamlanmış ve çilehane yeniden düzenlenerek animasyon odası haline getirilmiştir. Harput İç Kalesi surların 3. Etap Restorasyon Projesi uygulama çalışması devam etmiştir.

2024 yılı Harput İç Kale Kazısı, 06.05.2024 tarihinde çevre temizliği ile başlarken fiili kazı ise 08.07.2024 tarihinde başlamıştır. Harput İç Kalede bulunan Artuklu Sarnıcı üzerindeki Demirci Atölyesinde konservasyon ve çevre düzenleme çalışmaları yapılmaktadır. Sonrasında ise demirci atölyesi ve çevresi turizme açılacaktır. Orta mahallenin güneyinde yer alan Urartu kutsal alan önüne Tanrı Haldi kabartması yerleştirilmiştir. Harput İç Kalenin güney seyir terasın önüne karşılıklı 3'er sütun yapılarak sütunlu yol yapılmıştır. Bu çalışmalar ile Harput İç Kale'yi ziyaret eden yerli ve yabancı turistlerin görebilecekleri mekanlar oluşturulmuştur.

Yukarıda bahsedilen Harput İç Kale Kazıları, Harput Mahallesinin UNESCO Dünya Kültür Mirası Asıl listeye girebilmesi için katkı sağlamaktadır. Harput İç Kale Kazıları, İlimizde ve Bölgemizde turizm hareketliliğin artmasına katkı sağlamaktadır. Kazılarda gün yüzüne çıkan mekanlar ve buluntular ise şehrimizin kent tarihine katkı sağlamaktadır. Kazı ve Restorasyonlar, Elazığ ve bölge turizmine olumlu etki yapmaktadır” denildi.