Bu Şikayetleri Olanlar Dikkat! İhmale Gelmez

Tiroit bezinin fazla ya da çok çalışmasıyla ortaya çıkan bir hastalık olmakla birlikte, tedavisi mümkün olan bu hastalık insan vücudunda birçok organı da etkiliyor.

İşte bu hastalık hakkında bilinmeyenleri Elazığ Medilines Hospital’da Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Feridun Baysal siz çok değerli  için anlattı.

Dr. Baysal hastalığa ilişkin yaptığı açıklamada şu bilgilere yer verdi:

“Tiroit bezinin kanserleri ve iltihapları dışındaki büyümelerine guatr denir.

Guatr oluşumunda çeşitli faktöler etkili olmakla beraber en önemli neden İyodun yetersiz alınımı veya eksikliğidir. Bunun yanında ırsi, çevresel, bireysel faktörlerde guatr oluşumunda etkendir. Yapılan araştırmalarda hastaların İyodu ¼ oranda diğer bireylerden daha az kullanıldığını tespit etmişlerdir. Günümüzde besinlere iyod ilavesi yeterli oranda yapıldığından artık eskisi kadar yetersiz alım azalmıştır. Tiroit hastalıkları bilinenden daha yaygındır ve birçok bireyi etkilemektedir. Genel olarak guatr adı altında bilinen bu hastalıklar çok çeşitlidir ve bugün için çoğunun tedavisi mümkündür.

ANATOMİSİ
Tiroid bezi boynun ön tarafında, nefes borusunun hemen önünde yer alan bir iç salgı bezidir. Sağda ve solda yerleşmiş olan iki lobdan ve ortada bunları birleştiren ve istmus adı verilen bir kısımdan oluşur. Yaklaşık olarak 15-20 g ağırlığındadır. Tiroid bezi çok iyi kanlanan bir organdır. Boyutuna göre kanlanması oldukça fazladır.

Cerrahi anatomisini çok iyi öğrenmek gerekir. Ses telleri ve vücudun kalsiyum dengesini düzenleyen paratiroid bezlerle olan komşuluğu operasyon sırasında özellikle dikkat edilmesi gereken konulardır.

Tiroit, ilk defa rönesans devrinde Leonardo da Vinci’nin orijinal çizimlerinde gösterilmiştir. Buna göre; boyunda, soluk borusunun (trakea) her iki yanında iki ayrı salgı bezi olduğu kabul edilmiştir. Daha sonraları bu iki parçanın çoğu kez istmus adı verilen bir bölümle birleşmiş ve kelebeğe benzeyen tek bir bez olduğu anlaşılmıştır. Önden bakıldığında tiroidin yeri şu şekilde belirlenebilir: Boyunda çene altında yer alan ve erkeklerde daha belirgin bir şekilde görülen kıkırdaktan oluşan çıkıntının (adem elması) hemen altındaki bölgede bulunur ve yutkunmakla hareket eder. Normal büyüklükteki bir tiroit zayıf kişiler hariç çoğu kez elle hissedilemez.

TİROİD BEZİ HORMONLARI
Ürettiği bazı kimyasal maddeleri bir kanal ya da kan yoluyla başka bölgelere gönderebilen organ olarak tanımlanabilir. Örneğin tükürük bezleri ürettiği tükürüğü bir kanal aracılığıyla ağız boşluğuna akıtır ve tükürük içindeki bazı kimyasal maddeler hem gıdaların sindirimini başlatır hem de ağzın ıslak kalmasını sağlar. Bunlara dış salgı bezi denir. Tiroit gibi salgı bezleri ise ürettiği kimyasal maddeleri kan yoluyla vücudun diğer bölgelerine göndererek çeşitli işlevlerin ortaya çıkmasına neden olur. Bunlara ise iç salgı bezi denir. Tiroit gibi salgı bezlerinin ürettiği kimyasal maddelere ise genellikle hormon adı verilir.

Büyüme, gelişme ve çeşitli metabolik olaylar için gerekli olan tiroid hormonları tiroid bezi tarafından sentezlenir, depolanır ve salgılanır. Tiroid hormonları tiroksin (T4) ve triiyodotironinin (T3) fazla salgılanmaları metabolizma hızını artırırken, salgılanmalarının azalması metabolizma hızını yavaşlatacaktır. Tiroid hormonlarının salgılanmasında hipofizden salınan tiroid stimulan hormon (TSH) ve hipotalamustan salgılanan tirotiropin releasing hormon (TRH) da önemli rol oynarlar. Bu hormonların arasında çok hassas denge mekanizmaları söz konusudur.

Tiroid hormonlarının yapısındaki en önemli madde iyottur. İyot besinlerle alındıktan sonra tiroid bezinde çeşitli mekanizmalarla tiroid hormonlarının yapı taşını oluşturur. İyot metabolizmasındaki değişiklikler tiroid bezi fonksiyonunda bozulmaya neden olabilirler.

T3 ve T4, tiroidin tiroksin isimli hormonunun kanda bulunan şeklidir. Bu hormonların “serbest” ve “bağlı” (total) şekilleri vardır. Tanı amaçlı olarak genellikle Serbest T3 ve Serbest T4 hormonunu ölçüyoruz. Daha seyrek olarak Total T3 ve Total T4 hormonuna da ihtiyaç duyabiliyoruz. Zehirli guatr’da bu hormonlar yükselir.

Beynimizde bulunan hipofiz isimli hormon organından salgılanan ve tek görevi tiroid bezesini “çalışmaya, üretmeye ve büyümeye” teşvik etmek olan bir hormondur. Tiroid bezesi yetersiz hormon salgıladığı hipotirodizm (tiroid hormon yetmezliği) hastalığında TSH yükselir; tiroid bezesinin aşırı çalışıp gereğinden fazla hormon ürettiği zehirli guatr hastalığında bu hormonumuz normalin çok altına düşer (baskılanır).

TİROİD BEZİNİN FAZLA ÇALIŞMASINDA; 
İştah artışına rağmen kilo kaybı

Sinirlilik, acelecilik, çabuk yorulma

Terleme, sıcağa tahammülsüzlük

Çarpıntı, yüksek kan basıncı

İshal veya sık dışkılama

Ağız kuruluğu, çok su içme, sık idrara çıkma, gece idrara çıkma

Kas güçsüzlüğü, ellerde titreme

Bakışlarda şaşkınlık veya korku ifadesi. Göz kapağının yukarıya doğru gerilmesi ve göz kapağında şişme. Göz kürelerinin öne doğru belirmesi. Gözü oynatan kasların tutulmasına bağlı olarak yukarı ve dış üst yana bakışta zorluk.

Libido Değişiklikleri

Saçlarda kırılma dökülme

Guatr

TİROİD BEZİNİN AZ ÇALIŞMASINDA;
Halsizlik, çabuk yorulma, hareketlerde yavaşlama

Kalp atışlarının yavaşlaması

Uyku eğiliminin artması

Soğuğa dayanıksızlık

Ses kalınlaşması, yavaş ve kısık sesle konuşma

Deride kalınlaşma, kuruluk, saç dökülmesi, kaşların kenarlardan dökülmesi

Kabızlık

Terleme azlığı

Yüzde ve gözkapaklarında şişkinlik

Apatik Görünüm

Guatr” gibi bilgiler verdi.